Galeria Sztuki Dawnej

W kolekcji Muzeum znajduje się  szereg wybitnych dzieł malarzy polskich, zwłaszcza XIX i przełomu XIX/XX w., w tym kilka obrazów zaliczanych do arcydzieł malarstwa polskiego, np. Portret matki artysty Henryka Rodakowskiego, Napoleon na koniu Piotra Michałowskiego, Śpiący Mietek Stanisława Wyspiańskiego, a także jeden z najwcześniejszych obrazów historycznych Jana Matejki Sobieski w Częstochowie. Kolekcja stanowi reprezentatywny przegląd malarstwa polskiego od epoki sarmackiej (portret sarmacki XVII-XVIII w.) i stanisławowskiej (dzieła Marcella Bacciarellego, Jana Piotra Norblina), poprzez główne nurty sztuki XIX w. (m.in. obrazy Wojciecha Gersona, Witolda Pruszkowskiego, Józefa Chełmońskiego, Aleksandra Gierymskiego, Leona Wyczółkowskiego), po epokę Młodej Polski (m.in. obrazy Olgi Boznańskiej, Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego, a także rzeźba Ksawerego Dunikowskiego). Cenną częścią zbioru są obrazy tzw. polskich monachijczyków, m.in. m.in. Maksymiliana Gierymskiego, Józefa Brandta, Alfreda Wierusza-Kowalskiego i Jana Rosena. Kolekcja zawiera także dzieła twórców XIX – początku XX w. związanych z kształtowaniem się środowiska artystycznego wielkoprzemysłowej Łodzi, w tym artystów żydowskich (np. obrazy Leona i Samuela Hirszenbergów, Maurycego Trębacza, Leopolda Pilichowskiego, rzeźby Henryka Glicensteina).

Zbiory europejskiej sztuki dawnej obejmują dzieła z zakresu malarstwa, rysunku, grafiki i rzeźby powstałe między XVI a początkiem XX wieku. Malarstwo gotyckie jest reprezentowane poprzez m.in. sześć kwater poliptyku Życie Marii Mistrza Poliptyku z Szańca. Wśród cennych obiektów dokumentujących początki malarstwa nowożytnego należy wymienić z kolei Portret doży Michele Steno, wiązanego ze szkołą wenecką 1 poł. XV w., oraz Portret elektora saskiego Fryderyka III Mądrego, pochodzący z kręgu Lucasa Cranacha starszego. Siedemnastowieczne malarstwo krajów północnych ilustrują dzieła Daniela de Bliecka, Jeana Battisty de Fontenay, Reiniera de la Haye, Nicolaesa Maesa, Claesa Corneliszoona Moeyaerta, Dircka Santvoorta, Fransa Snydersa oraz praca Alidy Wolfsen. Pośród obrazów mistrzów włoskich doby baroku na uwagę zasługują: Martwa natura z rybami Giuseppe Recco, Alegoria zbiorów jesiennych wiązana z Giovannim Battistą Ruoppolo i Mężczyzna zadumany nad książką przypisywany Giuseppe Nogariemu. W dziale jest również kompozycja Philippa Petera Roosa, zwanego Rosa da Tivoli, przedstawiająca idylliczną scenę pasterską. Barok środkowoeuropejski jest obecny poprzez dzieła wybitnego twórcy działającego w XVIII w. w Czechach – Norberta Grunda. Malarstwo klasycyzmu reprezentuje Safona Marguerite Virginie Ancelot. Interesujący przykład malarstwa francuskiego 2 poł. XIX w. stanowią portrety Augustina Théodula Ribota. Muzeum posiada również interesujący zespół malarstwa rosyjskiego 2 poł. XIX i początku XX w. z obrazami Ilji J. Riepina, Konstantina Korowina i Iwana K. Ajwazowskiego. Różnorodność tendencji artystycznych w sztuce europejskiej końca XIX i początku XX w. można obserwować na przykładzie dzieł takich artystów jak Paul Signac, Jacques Emile Blanche, Otto Pippel, Oswald Achenbach, Fernand L'Olivier Allard i Fritz von Uhde. Spośród dzieł graficznych na szczególną uwagę zasługują prace Portret Ludwika XVI w stroju koronacyjnym Charles’a Clémenta Bervica oraz Śpiący zbór Williama Hogartha.

Obecnie w GSD prezentowana jest wystawa „Widziałem prawdziwe arcydzieło”. Malarstwo polskie XIX i początku XX wieku ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi.

kuratorka: Dorota Berbelska
koordynatorka: Monika Wesołowska
koordynacja wydawnicza: Andżelika Bauer

Film w ramach projektu Domy historyczne: Pałac Herbsta – Das Rote Haus. Wspólne dziedzictwo.